Smart Energy Hub: als middel, niet als doel

De Smart Energy Hub, op dit moment een veelgenoemde oplossing voor netcongestie, wat is het precies? De term Smart Energy Hub (SEH) is tegenwoordig overal te horen. Het idee van een slimme, collectieve geïntegreerde aanpak van energieopwekking, opslag en gebruik klinkt nog steeds aantrekkelijk, maar roept ook steeds vaker vragen op. Is het een smart energy hype? Of een duurzame oplossing tegen netcongestie?

Onze ervaring leert dat ook de kleine successen die we behalen tijdens het proces naar een SEH erg belangrijk en waardevol zijn. Als professionals die zich al jaren bezighouden met o.a. haalbaarheidsstudies en advies rondom de energietransitie, zien wij dat de SEH niet altijd de enige en/of juiste oplossing is. De echte waarde ligt vaak niet alleen in de collectieve, technische oplossing, maar ook in de kleine successen die we tijdens het proces behalen! Het zijn deze successen die een grote rol spelen binnen de energietransitie. Denk hierbij aan successen die bedrijven snel zelf kunnen doorvoeren, zonder dat ze daarvoor bijvoorbeeld een netbeheerder nodig hebben.

De kracht van kleine successen

Hoe kan het dat deze, vaak kleine, acties de energietransitie versnellen? Elke actie, hoe klein deze ook is, zoals installeren van zonnepanelen, overstappen op ledverlichting, isoleren, slim inregelen van EV-laadmomenten of het creëren van een gezamenlijk laadplein, draagt bij aan een groter geheel. Deze veranderingen zijn zichtbare én tastbare voordelen van vooruitgang. Ze laten zien dat verduurzaming mogelijk is en geven anderen de motivatie om ook in actie te komen. Een kettingreactie van positieve verandering ontstaat wanneer kleine successen zich opstapelen. Dit soort successen leveren vaak snel meetbare voordelen op, zoals lagere energiekosten of minder CO2-uitstoot. Dit helpt om de gedachte te veranderen dat duurzaam leven en werken ingewikkeld en/of duur is.

Wat kun je zelf al doen om het energienet te ontlasten?

1. Besparen: besparen van verbruik is altijd een oplossing. Minder ‘vraag’ zorgt immers voor minder transport van elektriciteit.
2. Sturen: als de piek voor het (lokale) net altijd tussen 8 en 10 in de ochtend ligt, kan er mogelijk slim worden gestuurd om overschrijding te voorkomen. Opladen van elektrische auto’s niet in de piekmomenten en het eerder of juist later opstarten van bedrijfsprocessen.
3. Assets: zonnepanelen installeren om overdag en bij zonnig weer minder energie van het net te hoeven inkopen. Accu’s plaatsen om in de nachtperiode of juist midden op de dag meer uit het net te halen, zodat op piekmomenten de accu zorgt voor energie. Beide kunnen, mits goed ingezet ‘achter de meter’, het net ook ontlasten én perspectief bieden voor de bedrijven.

GTO versus Smart Energy Hub

Een belangrijke focus van veel SEH’s is nog steeds de groepstransportovereenkomst (GTO). Hoewel een GTO een krachtig hulpmiddel kan zijn, mogen we het niet zien als de enige oplossing. Een GTO wordt vaak afgesloten door een groep bedrijven of instanties die gezamenlijk energie willen afnemen of transporteren. Hierbij wordt o.a. de opgewekte energie via een gezamenlijke overeenkomst verdeeld over de deelnemende bedrijven. Het idee is om kosten en energie te besparen en efficiënter gebruik te maken van beschikbare middelen.

We zien in de praktijk echter gebeuren dat de GTO door bedrijven van tafel wordt geveegd. Ze gaan individueel actie ondernemen met alleen oog voor hun eigen nut en noodzaak. De bakker koopt een accu om overdag te laden, om ’s nachts meer energie beschikbaar te hebben. Het metaalbedrijf legt zonnepanelen en/of realiseert een accu, zodat ze in de loop van de dag meer energie beschikbaar hebben. Het kantoorpand verschuift zijn EV-laadmoment naar de middag. Positief gevolg van deze individuele acties is dat iedereen kan groeien én er vaker gelijktijdigheid optreedt. Voor ondernemers lijkt het erop dat het ‘probleem’ rondom energie opgelost is, maar helaas zijn de gevolgen voor de netbeheerders minder positief. Doordat er niet vanuit de collectieve gedachte actie wordt ondernomen, neemt de druk op het energienet juist toe.

Door vanuit de collectieve gedachte, door middel van bijvoorbeeld een GTO, individuele acties te ondernemen, halen we voor álle partijen het optimale eruit. Het collectief versterkt de individuele, kleine successen, en andersom ook.

De kracht van een brede samenwerking

Hoewel een GTO een nuttig instrument kan zijn en in theorie mooie aspecten van optimaal samenwerken in zich heeft, is het slechts een middel en geen doel op zich. Het is daarmee ook niet dé enige sleutel tot succes. Alleen door integraal te kijken naar lokale opwek en gebruik van energie, energieopslag, slimme distributie en multidisciplinaire samenwerking kunnen we de energietransitie vormgeven. De collectieve en de individuele oplossingen versterken elkaar.

Een effectieve SEH kan alleen optimaal functioneren als alle successen, groot en klein, worden geïntegreerd. Een brede aanpak kijkt dus verder dan een GTO en één individuele oplossing. Het combineert de kansen voor windenergie, zonnepanelen, mobiliteit, warmte en opslag. Het omvat niet alleen technologieën, maar ook het betrekken van verschillende soorten gebruikers. Elke groep, elk bedrijf heeft unieke energiebehoeften en -patronen. Door samen te werken en kleine successen te her- en erkennen, kunnen gebruikers niet alleen kosten besparen, maar ook bijdragen aan een efficiënter gebruik van de aanwezige energie. Zo zorgen we er samen voor dat het energienet wordt ontlast.

Om samen te werken aan deze oplossingen, individueel en collectief, hebben we niet alleen bedrijven nodig, maar ook de netbeheerders en overheden. De afgelopen jaren hebben wij verschillende opdrachten uitgevoerd op het gebied van de energietransitie in opdracht van overheden. Zo zaten wij aan tafel bij honderden ondernemers, klein en groot. Hierdoor weten wij precies wat wel en niet werkt en waar de behoeften van de ondernemers liggen. Door onze ervaring in de collectieve oplossingen, maar ook omdat wij ondernemers ondersteunen bij kleine successen, zijn we expert op het gebied van multidisciplinaire samenwerking binnen de energietransitie. Daarom zijn wij van grote meerwaarde voor overheden en netbeheerders. Wij leggen de verbinding tussen alle betrokkenen en belangen, zodat we uiteindelijk samen tot de juiste oplossingen komen en deze samenbrengen tot ons ultieme doel: een duurzame, toekomstbestendige leefomgeving.