De openbare ruimte valt niet te managen

Het beheren en vormgeven van de openbare ruimte in onze moderne stedelijke en landelijke omgevingen is een steeds complexere taak geworden. Het gaat niet langer alleen om het onderhoud van parken en straten, maar om een integrale benadering die rekening houdt met aspecten zoals flora, fauna, waterbeheer, energie-infrastructuur en klimaatadaptieve maatregelen. Dagelijks zet ik mij in voor de verbetering van zowel de zichtbare als onzichtbare aspecten van onze leef- en werkomgeving. En dit het liefste naar tevredenheid van de omgeving. Hoewel het ideaal nog niet bereikt is, verbaast het mij dat er een verwachting is dat we alles kunnen managen. Deze verwachting moet stoppen.

Mijn verbazing is gebaseerd op pogingen om flora en fauna te reguleren via een Soortenmanagementplan, energie via een Energiemanagementsysteem en zelfs de gehele openbare ruimte via een Urban-Managementplan. De neiging om alles in onze omgeving te willen managen is niet nieuw; in de jaren ’60 en ’70 probeerden we al water te beheren met een Watermanagementplan. Begrijp me niet verkeerd, ik ben absoluut voorstander van het beheren en verbeteren van onze openbare ruimte. Echter, ik ben tegen het idee dat alles maakbaar en stuurbaar is, wat vaak leidt tot een afvinkmentaliteit. Naar mijn mening zou de focus veel meer moeten liggen op bewustwording en het mogelijk maken van nieuwe ontwikkelingen in onze openbare ruimte, gebaseerd op kennis en innovatie in plaats van management.

Wat verloren is gegaan, moet weer belangrijk worden

Flora en fauna zijn medebepalend voor de kwaliteit van onze leef- en werkomgeving, zoals te zien in drukbezochte bossen, uiterwaarden en moestuinen. In mijn regio zie ik bijvoorbeeld een toename van lelieteelt, waarbij de biodiversiteit op de akkers minimaal is. Hier was in het verleden een rijkere flora en fauna aanwezig. In plaats van te accepteren dat “wat verloren is, geen issue meer is”, zou ik willen pleiten voor “het behouden van het bestaande en het bieden van kansen voor verrijking en ontwikkeling” binnen de openbare ruimte. Hoe kunnen we de bestaande omgeving behouden en tegelijkertijd ruimte bieden voor verrijking en ontwikkeling?

Bewustwording van de openbare ruimte is essentieel

We moeten rekening houden met de langetermijneffecten van onze acties op milieu, economie en de samenleving. Een belangrijk aspect hiervan is het erkennen van de waarde van groene en blauwe infrastructuur, zoals parken, tuinen, groenstroken en waterpartijen, die onze leef- en werkomgeving verbeteren. Klimaatverandering brengt nieuwe uitdagingen met zich mee voor het beheer en de inrichting van de openbare ruimte. Gebieden moeten zich kunnen aanpassen aan toekomstige situaties, wat innovatieve oplossingen en de integratie van verschillende functies vereist, zoals natuurbehoud, recreatie, wonen, bereikbaarheid, waterberging en energievoorziening. Het is een dynamisch en veelzijdig vakgebied dat voortdurend evolueert om te voldoen aan de behoeften van een veranderende omgeving, zonder het bestaande uit het oog te verliezen of te proberen te sturen. We moeten het bestaande koesteren en de uitdagingen van morgen een plek geven.

De openbare ruimte en bind

Bind ontwerpt en adviseert met beide benen op de grond. We werken vanuit maatwerk en zijn soms een tik eigenwijs in onze oplossingen. Hierdoor is alles goed doordacht en nemen we bepaalde denkrichtingen niet zomaar voor lief. De openbare ruimte voelt als onze verantwoordelijkheid. Dit bevestigt de integraliteit van onze projecten. We hebben kennis van de inhoud én vertrouwen niet alleen op systemen of geijkte processen.